De IJsklub 100 jier

_{^{DE IISKLUP FAN TSJERKWERT IS OPRJOCHTE YN 1876, IT IS DE ÂLDSTE FERIENIGING FAN ÚS DOARP.}}

IJsclub Tjerkwerd levend genoeg om feest te vieren
Artikel uit het Friesch Dagblad van 16/3/1976

De ijsclub is bijna uitgeschaatst. Althans dat kan men constateren als de activiteiten van de laatste jaren worden nagegaan. Er was wel weinig winter de laatste tijden, maar typerend is toch dat er op het ogenblik nog maar één bestuurslid is (de heer Brandt Volbeda) en dat de laatste notulen dateren uit het jaar 1970. Dat jaar werd er ook voor het laatst vergaderd.

Toch bestaat de ijsclub dit Jaar honderd jaar. En als de levensvatbaarheid er de afgelopen honderd jaar was, moet die er ook nu nog wel zijn. De reden voor het jubileum ligt wel hierin, dat er in de afgelopen eeuw steeds mensen waren, die met hart en ziel aan de schaatssport wa- ren verknocht. Ze hadden dan ook alles voor de club over. Daarbij had Tjerkwerd het voordeel dat het dorp een bijzondere ligging heeft ten opzichte van de vaarwaters: het Prinses Margriet kanaal en de trekvaart van Workum naar Bolsward.

Wanneer de vereniging precies opgericht is, is niet meer bekend. De plaats was het café De Vlijt in Tjerkwerd, en het gebeurde zo omstreeks februari 1876. Dertien manspersonen waren er aanwezig om zich als lid aan te melden: Het eerste bestuur bestond uit vijf personen, te weten  Jaarsma (voorzitter, H. Zijsling Dzn. (secretaris), U.Schuurmans (penningmeester), H.Zijlstra en S. H. de Jong Twee jaar later reeds telde het ledenaantal 34 personen.

In het tijdsbestek van de honderd jaren konden er zo’n veertig tal winters hardrijderijen worden gehouden, De wetstrijden werden steeds gehouden op de genoemde vaarten. Afwisselend kon dat zijn vanaf het Domineeshôf naar Bolsward van het Oude Tolhek naar Workum, of op het Panhuiskanaal. Vaak waren er moeilijkheden met schippers, die van het vaarwater gebruik moesten maken. Begin 1980 was , ,De Greate Feart” (van Workum naar Bolsward) helemaal dichtgevroren. Doch het ijs was totaal onbegaanbaar doordat het van tevoren door schepen was stukgevaren. Met man en macht gingen de leden aan het werk en maakten een heel stuk van de vaart ijsvrij. Met ijszagen en andere materialen werd het doel bereikt, maar net toen er bijna geschaatst kon worden trad de dooi in.

De oplossing zou een ijsbaan zijn geweest, en die is er zelfs geweest: van 1956 tot 1958 was dat het geval op het land van de heer A. Huitema. Doch de landvrouw gaf na drie jaar haar permissie niet meer, waarschijnlijk omdat ze geen vergoeding ontving.

Gemiddeld lag het ledental rond de 40 à 60 leden. Een topjaar was 1929 (120 leden), maar het recordjaar was 1947, toen 161 personen stonden ingeschreven. Het jaar 1929 was overigens ook in ander opzicht een topjaar. De winter viel laat in, maar was zo fel, dat er twaalf hardrijderijen konden worden georganiseerd. Aan de laatste werd deelgenomen door de ,,Atje” van die dagen Geeske Woudstra van Doniaga, die ook de prijs won. Ook Abe Lenstra haalde ooit een eerste prijs uit Tjerkwerd, Een paar keer waren er bij ,,Tjerkwerder hardrijderijen” meer dan duizend toeschouwers aanwezig.

Een toekomst licht puntje voor de ijsclub ,,Tjerkwerd” – er werden deze winter een leden rijderij en een rijderij voor schoolkinderen gehouden – is dat het aantal leden van zestig tot ongeveer negentig is gestegen. ,Dit is it gefolch fan de winter dy’t wy nou efkes hawn hawwe en it hôndertjierrich bistean”, aldus de heer Klaas Schukken, de 69-jarige oud-penningmeester van de vereniging.

Op 27 maart heeft hij met de heren J. Reidsma en D. Walsma en voorzitter Volbeda de organisatie in handen van receptie die dan ter gelegenheid van het jubileum gehouden zal worden. Alle oud-leden worden dan verwacht en ook zullen aanwezig zijn Tetman de Vries en zijn vrouw.

Naast de heer Schukken, die van 1935 tot 1950 voor de club, meest als penningmeester, actief was, waren andere opvallende leden een man als N. de Boer, 21 jaar voorzitter en Jaap de Haas, 25 jaar keusmeester/starter. Verder is het eerste bestuur van grote invloed geweest op de levensvatbaarheid der vereniging. Tjerkwerd dus met een rijk verleden, de toekomst ziet er echter somberder uit. Maar misschien zien de zestig leden – na de goed het honderdjarig jubileum voor de boeg – in, dat er nog het nodige werk ligt te wachten, zodat het verleden Tjerkwerd weer toekomst krijgt.

Om verder enkele namen te noemen van personen die de club groot gemaakt hebben en personen die als een soort inboedel bij de club hoorden, het volgende: IJ. Jaarsma, de eerste voorzitter. H. Zijsling Dzn. ook vele jaren voorzitter, later erelid. P. van Gosliga, na een periode van secretaris vele jaren voorzitter, een persoon die een mooie goede lange slag kon rijden, alles voor de club over had, ook erelid. Na de Boer, 21 jaar voorzitter, zeer aktief, maar door een ernstig ongeluk voor de club verloren. De heren Dj. Zijsling en Joh. Reitsma ook een lange tijd prima voorzitters.

De secretarissen, over het algemeen zeer goede notulisten, Th. Schuurmans, Lam. Zijsling zeer lang, A. Hofstra, ook iemand alles voor de club over had R Visser zeer goed werk en een keurige schrijver, P. Zijsling de eerste die de Friese taal gebruikte in het notulenboek, daarna Bart Speerstra alles kwam prima op papier, maar daarna was er geen notulist meer, de laatste 6 jaar.

De heren keurmeesters (6 stuks) Meestal verzorgden de wedstrijden. Ik wil er slechts één noemen, de heer Jaap de Haas, meer dan 25 jaar keurmeester starter, een markante figuur die veel ontzag had bij de deelnemers. De oude heer Peter Kamstra, een soort baancommissaris, als ‘t maar één nacht vroor was hij al hij de vaart waar de baan moest komen.

De heer Durk Lemstra, de man met de baard, een soort Sinterklaas, steeds klaar om de entreekaartjes te verkopen, de laatste jaren in een goede kiosk op het ijs. Ook waren er tentjes voor de deel nemers om zich te verkleden. Dan de heer Sjouke Lemstra, kleine tromslager van het korps, die steeds een roffel weggaf als de rijders van start gingen. Een goede bode was voor de club ook van zeer groot belang, er was vroeger geen telefoon, dus de bode vaak met spoedboodschappen onderweg voor f1. 3 of fl.4 per jaar. De beer L. Reinsma heeft dit langer dan 25 jaar gedaan.

Het 25-jarig bestaan werd gevierd met een ledenrijderij met feestelijke prijsuitreiking, een rijderij in drie klassen. Eerste prijswinnaars waren jongste klasse: 5.0. Postma, middelste: P. van Gosliga en oudste: 0.S. Postma, die elk een zilveren lepel kregen met inscriptie.

40 Jarig bestaan op 26 januari 1916 in Bolsward gevierd bij A. Postma, toneel van WIK, van Bolsward met De Student Thuis, er was bal na dat destijds in Tjerkwerd nog niet kon. Het 50-jarig bestaan in café de Vlijt. Het 60-jarig bestaan in 1936 Is door enkele sterfgevallen niet doorgegaan. Het 75-jarig bestaan werd 23 februari 1951 gevierd op de bovenzaal van de Harmonie, uit 30 aanbiedingen kwam de kaatsclub van Sneek met het toneelstuk Sibbesykte op de planken.

Nu zal het 100-jarig bestaan gevierd worden op23 maart a.s. Daar Brand Volbeda in Tjerkwerd alleen maar in het bestuur zitting heeft, werden de heren K. Schukken, J. Reidsma en D. Walsmia gevraagd om hem te helpen als een soort feestcommissie. De heèr en mevrouw Tetman de Vries komen en de muziek wordt verzorgd door Lytse Wytse, Leden en oudleden zijn natuurlijk allen van harte welkom op die feestavond in het Waltahûs.
De feestcommissie heeft begin februari nog een estafette lederijderij georganiseerd en ook een rijderij van schoolkinderen, alle beide zeer geslaagd.

De eerste 69 jaar van de club zat er een Zijsling in het bestuur. Van tenten op het ijs staat niets vermeld, maar de families M. v.d. Wal, Bartsma en de Boer zijn hier de laatste 60 jaar tot grote voldoening van alle Tjerkwerders en zeker ook andere klanten mede bezig geweest.