Memorabel jubileumconcert van 100-jarige fanfare Eensgezindheid Tjerkwerd

Op 22 januari 1922 kwam Eensgezindheid voor het eerst bijeen.
Het begon allemaal met vijf mannen uit Tjerkwerd die een muziekkorps op wilden richten. In het begin klonk het korps volgens de notulen nog “as it strûpen fan in baarch”. Maar het begin was er in ieder geval. Nu 100 jaar later is de fanfare Eensgezindheid nog steeds een bloeiende vereniging.

100 jaar, dat is heel bijzonder! Daarom werd er op 25 september 2022 in Theater Sneek een jubileumconcert gehouden. Aan dit programma werkten mee Syb van der Ploeg, Wiebe Kaspers, Anna Hoekstra en trombonist Roelof Bakker. Muziekvereniging Eensgezindheid staat onder leiding van dirigente Jeanette Valkema.

Uniek waren de filmfragmenten met historische beelden en interviews met leden en oud-leden. Beelden met de titels ‘Doarpskorps’, ‘Hoe’t it begûn…’, ‘Noflik’, ‘Mei elkoar’, ‘Op en út’, en ‘Grutsk’ vertelden het verhaal van Eensgezindheid en zo kreeg het publiek een prachtige kijk in het DNA van de nog altijd levendige vereniging.

Hieronder de beelden. Het ‘Ferhaal fan Eensgezindheid’.

Film en montage: CineMakkers en Jelmer van Delft Productions

Geschiedenis

In 1921 kwamen vijf mannen uit Tjerkwerd bij elkaar om een muziekkorps op te richten.
Ze vroegen her en der in het dorp of er ook belangstelling voor was en zo voegden zich
nog elf man bij de bestaande vijf. Er moest geld op tafel komen om instrumentarium te
kunnen kopen. Men vond 26 dorpsbewoners bereid om voor 25 gulden aandeelhouder
te worden in de nieuw op te richten vereniging, tevens legden de leden ieder 10 gulden
in. Zodoende kon men voor een bedrag van 810 gulden veertien “hoornen” en twee
trommen kopen. De aanschaf van muziekstukken zou op kosten van de leden komen.
In overleg met de directeur, de heer Faber werd besloten dat de vereniging de naam
“Eensgezindheid” zou gaan dragen.

Eensgezindheid werd opgericht als zijnde een neutrale vereniging, dit was in die tijd vrij
uitzonderlijk, de meeste andere verenigingen waren namelijk christelijk. Op 22 januari
1922 kwam het korps voor de eerste keer bijeen in de christelijke basisschool. De vijf
oprichters van Eensgezindheid werden op de eerste rij geplaatst en kregen de melodie
toegewezen, de overige elf leden kregen de begeleidingspartijen of de trom. Volgens
een lied dat 60 jaren later tijdens het 60-jarig jubileum ten gehore werd gebracht, klonk
het korps toen volgens de notulen nog “as it strûpen fan in baarch”. Maar het begin
was er in ieder geval.

Eens per jaar werden uitvoeringen gehouden. Een avond voor gehuwden en voor
ongehuwden. Ter verhoging van de feestvreugde werden door de korpsleden toneelstukjes
en voordrachten gehouden. In 1925 mocht ieder lid op een uitvoering voor 35 cent aan
consumpties nuttigen op kosten van het korps. De entree voor de uitvoeringen waren:
één gulden voor paren en 75 cent voor ongehuwden. De plaats waar de uitvoeringen
gehouden werden, was ook nog wel een onderwerp van discussie. Er waren namelijk
twee gelegenheden waar zich dit af kon spelen namelijk bij Velds of bij Zwaagstra. In
de loop der jaren werd nog al eens gewisseld tussen deze twee zalen. De uitvoering
van 1927 voor ongehuwden werd oorspronkelijk eenmalig op nieuwjaarsdag gehouden.
Later zou dit vaker voorkomen.

Sommige zaken veranderen nooit, want wat is er herkenbaarder dan een dirigent die
voor het orkest staat te preken dat er thuis meer geoefend moet worden, en dat de
opkomst bij de repetities hoger moet komen te liggen. Zo ook in de vroege bestaansjaren
van Eensgezindheid. Zwaagstra werd in 1928 door het bestuur op het matje geroepen
met de klacht dat hij de repetities te weinig bezocht. Zwaagstra beloofde beterschap
met als argument: “Willem gaat vanaf maart ook busdiensten rijden”.

Periode 1930-1945
In 1938 werd besloten om vanaf dat jaar jaarverslagen te gaan bijhouden over het reilen
en zeilen van Eensgezindheid. Sindsdien is er veel meer bekend over de activiteiten van
de vereniging. Soms wordt er uitvoerig verslag gedaan van bepaalde gebeurtenissen.8
Op 1 februari verleende het korps haar medewerking aan de nationale feestdag ter ere
van de geboorte van Prinses Beatrix, tevens werd op 1 september dat jaar een groot
jubileumfeest gehouden ter ere van het 40-jarig regeringstijdperk van Hare Majesteit
Koningin Wilhelmina.

In Augustus 1939 moest Eensgezindheid een toontje lager gaan spelen. De algehele
mobilisatie was afgekondigd, en het korps moest zes leden afstaan aan het vaderland.
De overige leden hielden ook op met musiceren, echter in oktober werd getracht een
nieuwe start te maken. Iedere week had men repetitie maar één keer in de twee weken
was er ook een dirigent. Dit werd gedaan omdat anders de uitgaven de inkomsten
zouden overtreffen. In de notulen staat de hartenkreet van de voorzitter:  “Vrienden
houdt toch die ene avond in de week vrij en komt als ge gezond zijt altijd, dat bent ge
aan uw lidmaatschap verplicht en onze vereeninging houdt ge ermee in stand”.

Het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in Nederland maakte een einde aan die
repetities, maar begin juli 1940 werd weer met goede moed begonnen, de vereniging
was inmiddels weer aangevuld met de gedemobiliseerde leden.

In maart 1942 werd het volgende genotuleerd: “Totdat de tijd kwam, toen het niet veel
gescheeld had of het corps werd slapende verklaard. Wij hadden die daags repetitie net
als anders. maar er verschenen niet negentien man maar slechts zeven. De voorzitter
heeft toen enige woorden gesproken, dat er niet meer ambicie voor het corps was, het
maar slapende te verklaren. Hij heeft de leden nogmaals verzocht om zoo veel mogelijk
de repetities te bezoeken”. In de daarop volgende jaren werden geen notulen geschreven
vanwege het feit dat de secretaris onder moest duiken. In het gehele jaar 1944 hebben
er geen repetities plaatsgevonden.

In 1945 werden de repetities weer hervat, echter de notulen werden nog niet geschreven
omdat het notulenboek nog niet boven water gekomen was. Uit een krantenknipsel
is op te maken dat er wel degelijk activiteiten zijn geweest in dat jaar: “Tijdens de
bevrijding hebben we nog met twaalf man voor de Canadezen gespeeld”. In dit zelfde
krantenknipsel stond ook vermeld dat het destijds revolutionaire plan was opgevat om
vrouwelijke leden bij het korps toe te staan, voorheen mochten alleen mannen lid zijn
van Eensgezindheid. Er werd hier toe besloten om het ledental wat op te krikken.

Periode 1945-1975
In 1947 had de heer P. Zijsling met medewerking van S.W. de Jong een brief naar het
Tsjechische ministerie geschreven. De oorzaak hiervan was het luisteren naar muziek
op buitenlandse zenders. Zij kregen tien muziekstukken toegestuurd die het korps later
heeft gespeeld. Door dit voorval heeft het korps de landelijke kranten gehaald.

Ook werd de leden in dat jaar aangeraden om een muziekexamen te doen. Dit voorstel
werd gedaan om te zorgen dat de leden meer gingen oefenen, er een beter inzicht
op noten werd verkregen en om de leden meer inzicht te geven in de betekenis van
muziekstukken. Negen leden wisten zich te laten verleiden om op dit voorstel in te gaan.
acht van hen legden dit examen met goed gevolg af.

Met dorpsfeesten ging en gaat het korps altijd marcherend door het dorp. Meestal was
dit in normaal tenue, maar het wilde ook wel voorkomen dat men een andere manier
had om zich te presenteren. Tijdens het dorpsfeest van 1959 ging men verkleed door
het dorp, terwijl men een jaar later een gedeelte van het korps in een zelfgemaakt
draaiorgel had gestopt. In 1961 ging men in een versierde praam door het dorp en in
1970 en 1976 ging men verkleed als bakker, slager, postbode, professor, bruid, soldaat
enzovoorts.

Een vaste traditie die nog steeds niet is losgelaten is dat enkele leden van Eensgezindheid
op eerste kerstdag ‘s ochtends vroeg door de straten gaan en onder de lantaarnpalen
kerstliedjes spelen. Met deze traditie werd in 1962 begonnen en het wordt zeer op prijs
gesteld dat er gespeeld wordt. Vanaf 1984 is het ook de gewoonte om na het spelen
een kerstontbijt te nuttigen. Dit werd vroeger altijd door frou Bakker georganiseerd
(tegenwoordig door Joop en Akke Nota).

Vanaf 1968 is de dubbele uitvoering afgeschaft, ongehuwden en gehuwden mochten nu
tegelijkertijd genieten van het spel van Eensgezindheid. Tot deze omslag werd besloten
omdat het bezoekersaantal van de dorpsgenoten terugliep. Bij een brug opening in
Tjerkwerd speelden de fanfares van Parrega en Tjerkwerd samen. Het was alleen wel
goed te merken dat men niet vaak tezamen geoefend had. Parrega was al klaar met
het Wilhelmus toen Tjerkwerd de koning van Hispanje nog moest eren.

Periode 1975-1995
Nu maken we een sprong naar het jaar 1982, in dat jaar is men onder leiding van
dirigent Jan Blanksma naar het bondsconcours in Drachten gegaan. Dit was voor het
eerst sinds 1973. Men haalde destijds op een concours de derde prijs in de eerste
afdeling, wat knap belabberd was. De toenmalige dirigent sprak de legendarische
woorden: “wy binne gjin konkoersblazers”. In 1982 echter werd een eerste prijs in de
tweede afdeling behaald met 144 punten.

In het jaar 1986 was er een primeur voor Eensgezindheid, voor het eerst in het bestaan
van de vereniging trad er een dirigent aan uit de eigen gelederen. Roelof Bakker nam
de dirigeerstok in de hand en leidde Eensgezindheid enkele jaren. In 1992 is men onder
leiding van Roelof naar een concours in Allingawier geweest. Dit was een officieus
concours zonder degradatie of promotiemogelijkheden, wel was dit concours volledig in
oude stijl wat zekere gevolgen had voor de kledij en de muziekkeuze.

Periode 1995-Heden
In 1997 vierde Eensgezindheid haar 75-jarig jubileum, dit werd gevierd door een
grandioze uitvoering te geven onder leiding van dirigent Nynke Jaarsma. De muziek
werd afgewisseld met kleine historische sketches. Overdag werd een reünie gehouden
voor oud-korpsleden waarna deze middag werd besloten met een koffietafel, het korps
maakte zich daarna klaar voor de uitvoering. Het bezoekersaantal van deze uitvoering
was zo groot dat de laatste mensen in de balkonzaal plaats moesten nemen en het
geluid via de luidsprekers moesten horen.

In 1998 ging Eensgezindheid na een jarenlange afwezigheid weer op concours. Dit was
het eerste officiële bondsconcours waaraan de fanfare deelnam sinds 1982. En niet
zonder resultaat. Weken van repetities waren er aan vooraf gegaan, maar het resultaat
mocht er zijn: een eerste prijs met 80.64 punten (nieuwe telling) in de tweede afdeling.
Het nieuws werd snel doorgebeld onder de korpsleden, en er werd gezegd dat dit ‘s
avonds gevierd ging worden. Nou dat heeft Tjerkwerd geweten: die avond is het korps
op een vrachtwagen van Fouragehandel Gietema al zingend spelend en joelend door
het dorp gegaan.

Twee jaar later tijdens het Frysk Fanfare Festival, werd Eensgezindheid verkozen tot
de winnaar en mocht het in het najaar een galaconcert verzorgen tezamen met twee
andere orkesten in de Rinkelbom te Heerenveen. Tijdens dit concert had Eensgezindheid
de eer om op te mogen treden met Remco de Jager, trombonist bij het Rotterdams
Philharmonisch Orkest.

Na het grote Simmer 2000 feest had Okke Postma een kleine verassing: hij besloot
om met dat hoogtepunt het einde van zijn actieve muzikale carrière te beklinken na 54
jaar. Een half jaar later werd hij vanwege zijn bijzondere diensten voor de vereniging
benoemd tot erelid. Eerder al was hij door de koningin beloond met een lintje voor zijn
bijzondere inzet voor de vereniging en het dorp.

In het jaar 2002 nam Eensgezindheid wederom deel aan een bondsconcours, ditmaal in
Hoogezand. Het orkest had de laatste jaren een flinke groeispurt gemaakt qua muzikaal
niveau en dit kwam tot uiting in de uitslag. met ruim 85 punten dwong Eensgezindheid
promotie af naar de eerste afdeling. (tegenwoordig de vierde divisie).

Onder leiding van Andries de Haan werd een geweldig resultaat op het Gouden Spiker
Festival in Bakkeveen behaald. Eensgezindheid werd met haar optreden bekroond met
een zuivere hattrick. De Gouden spikers voor het verplichte werk, het totale programma
en voor de solist gingen mee terug naar Tjerkwerd.

Ook heeft Andries het bestuur gemotiveerd een beleidsplan te schrijven om Eensgezindheid
toekomstbestendig te maken. De oprichting van het Jeugdorkest “de Toansetters” in
2005 is hiervan een rechtstreeks gevolg. Door de jeugd die nog niet bij het “grutte
korps” speelt iedere week te laten musiceren ontwikkelen ze zich sneller en kunnen ze
later en makkelijker instromen in het A-orkest. Sinds de oprichting staan de Toansetters
onder leiding van Arjen Steur.

In 2006 is Jeanette Valkema voor het orkest komen te staan. Voor het eerst met zijn
allen op studieweekend, zeker voor herhaling vatbaar! Nog een van de hoogtepunten
is  dat Eensgezindheid in 2011 op de Open Nederlandse Fanfare Kampioenschappen
met een verenigingsrecord van 87 punten 2e  is geworden in de vierde divisie. Dit was
natuurlijk geweldig: 2e  van Nederland en klaar voor de toekomst!