Bewoners van Eemswoude 10

0
1992
Hettema Hette W

Altijd wist ik dat er een link bestond tussen de Hettema’s en Tjerkwerd en toen ik meer tijd kreeg zocht ik dat uit. Mijn ouders bezochten het kerkhof in Tjerkwerd en dat deed ik ook. Ik maakte er kennis met Mulder senior die mij de samenhang Hettema-Zijsling toelichtte en het boek over “Tsjerkwert en har biwennners” aanried dat ik met veel plezier las. Met zoveel plezier zelfs dat ik er graag onderaan bladzijde 70 nog de volgende uitbreiding aan toevoeg.

Eén van mijn overgrootvaders was Anne Hettes Hettema (1839-1887) uit Goënga. Hij was één van de “vergaderboeren” van die tijd, o. m. kerkvoogd en mede-oprichter van het Friesch Rundvee-en later ook paardenstamboek in 1879 in Roordahuizum. Op 1 juni 1861 trouwde hij met Sijke Wytzes Kooistra van Loënga, dochter van Wytze Gabes Kooistra en Sytske Hanses Postma. Op 22 juli 1863 kregen zij een zoon: Hette Annes Hettema. Moeder Sijke overleed na twaalf dagen. Haar grafsteen en die van haar ouders trof ik omstreeks 1995 in nog redelijke staat aan op het kerkhofje te Loënga. Vermoedelijk is de kleine Hette daarna meer opgegroeid bij de Kooistra’s dan bij de Hettema’s. Ik denk dat een verschil in godsdienstige opvattingen hierbij een rol heeft gespeeld.
Hettema Akke Zijsling W
Hettema Akke Zijsling.

Op 8 mei 1886 trouwt Hette met Akke Reinders Zijsling, geboren op 25 augustus 1860 te Tjerkwerd, dochter van Reinder Zijsling en Nienke Cnossen. Het echtpaar woont aanvankelijk in Goënga waar op 15 december 1887 een levenloos zoontje wordt geboren. Vanaf 12 mei 1888 woont het echtpaar (met twee meiden en twee knechten) op de boerderij op het huidige adres Eemswoude 10, de boerderij van nu de familie Speerstra. Op dat adres worden dan op 18 augustus 1889 zoontje Reinder en op 23 september 1892 dochtertje Sijke geboren, beide genoemd naar grootouders. Het echtpaar kent weinig geluk: Hette overlijdt 7 september 1901, Akke 29 maart 1902. Reinder en Sijke vertrekken 1 mei 1902 naar Oldeboorn en worden daar opgevangen door het kinderloze echtpaar Alardus Loots en Yke Hettema. Hun tante Yke is de oudste dochter uit het tweede huwelijk van hun grootvader Anne Hettes Hettema.

Hettema Reinder 1 W

Van mei 1903 tot mei 1914 werd Jan Haima toen boer op Eemswoude 10. Hij was getrouwd met Lieuwkjen Zijsling, de zes jaar jongere zuster van de overleden Akke. Hij was tot 1903 schoolmeester in Minnertsga. Het verhaal gaat dat hij erg graag las en dat ook al rijdend op paard-en-wagen deed waardoor hier en daar nog wel eens een “hikkepeal” scheef stond. Tussen 1903 en 1914 heeft Reinder waarschijnlijk zeker gedurende minstens een jaar op de boerderij gewoond. In het bevolkingsregister staat hij genoemd als neef, pupil en timmerknecht. In maart 1910 werd hij uitgeschreven naar Harlingen, de plaats waar hij een jaar eerder ook vandaan kwam. In mei 1914 maakte Haima plaats voor Doede de Roos.

In de voorgevel van de boerderij zit een gedenksteen die verwijst naar een verbouwing in 1888, het jaar waarin Hette en Akke de boerderij betrokken. Ook vertelde bewoner Speerstra dat in een loze ruimte in een muur in de woning kranten ter opvulling zaten die ook uit 1888 dateerden.

Hettema, Sijke en Reinder W
Hettema, Sijke en Reinder.

Een mogelijk veelzeggend maar verdrietig verhaal van mijn moeder wil ik niet achterwege laten. Sijke Hettema kwam in 1902 na het overlijden van haar moederdus in Oldeboorn terecht. Ook mijn moeder Elisabeth Hettema, tien jaar jonger dan Sijke, kwam in 1908 in Oldeboorn terecht: haar moeder was overleden en haar vader in Indië en zij kwam onder de hoede van haar grootmoeder, de tweede vrouw van Anne Hettes Hettema: Grietje Pieters van der Wier. Mijn moeder vertelde dat Sijke later verloofd was met Sjouke Hylkema uit Oldeboorn en dat deze Sjouke vanuit Indië een verlovingsring naar Oldeboorn stuurde. Mijn moeder heeft deze ring toen van het postkantoor gehaald omdat Sijke ziek op bed lag. De ring was veel te wijd (of Sijke sterk vermagerd?) en is vermoedelijk nooit gedragen. Sijke overleed in 1919 in Leeuwarden, vermoedelijk aan tuberculose. Mijn moeder vertelde dat zij Sijke nog in het ziekenhuis in Leeuwarden heeft bezocht en naar ik me nog vaag meen te herinneren was dat het Sint Bonifacius ziekenhuis dat toen nog aan de Voorstreek was. Achteraf het voorgaande overdenkend zou het mij, gezien het ziektebeeld van Sijke en gezien de korte tussentijd van overlijden van haar ouders niet verwonderen als ook haar ouders slachtoffer zijn geworden van toenmalige volksvijand nr. één, de tuberculose. Vergelijkt u in dit verband ook eens het ronde kopje van Sijke als klein meisje met haar spitse kopje naast grote broer Reinder.

Hettema Sijke W
Hettema Sijke.

P.S. Hopelijk sluimeren hier en daar nog herinneringen naar aanleiding van het voorgaande. Ik houd mij daarvoor dan sterk aanbevolen. G. H. v. d. Wal te De Wijk.

LAAT EEN REACTIE ACHTER