Minke Dijkstra

In de oude kop-hals-romp boerderij aan de weg naar Workum die ze zo voortreffelijk op doek heeft gebracht en met een pracht van een uitzicht op Tjerkwerd dat ze eveneens schilderde ,,yn syn hiele hear en fear’’ hadden we al eens met haar kennis gemaakt, n.l. de schilderende mej. Minke Dijkstra.

Ze was wat teruggetrokken, vermoedelijk als uitvloeisel van een valse bescheidenheid. Ze wenste niet te exposeren, haar werk was niet te koop. Ze sprak er over als iets van haarzelf. zonder het élan en de bravoure van een marktkoopman, die zijn waren aanprijst. We zagen toen ook niet alles, maar wat ons werd getoond was meteen het bewijs, dat hier een natuurtalent zich uitleefde, waarop wij trots mogen zijn. Het is toch merkwaardig dat op enkele vierkante kilometers zo rond Tjerkwerd, Blauwhuls en Wolsum zo de (volks)kunst kan opbloeien in tat van vormen en variaties Dit is de streek waar eens de Rijpmas werkten (schilderen en dichten), een Teije Brattinga werd geboren (Fries proza en poëzie), een Sibe Sipkes de Jong Dsn de Fryske kultuer diende (zelfs tot in het Esperanto toe) en zich geen onverdienstelijk rijmer toonde, Nienke Posthumus haar korte verhalen schreef en een Teatske Bruinsma-de Vries nog steeds creatief is.

Gelukwens
Het is voor haar een gelukwens waard, dat ter ere van een Tjerkwerder gebeuren (opening van It Waltahûs) Minke Dijkstra haar schroom heeft overwonnen en men nu in haar woonplaats als eerste haar werk in alle openbaarheid kan tonen. Het is ook voor Tjerkwerd zelf een gelukwens waard een schilderes als Minke Dijkstra in haar midden te hebben. Van haar personalia is ons weinig bekend. Wel menen wij, dat zij les heeft gehad van de kunstschilder Dick Osinga en dat is dan ook wel in haar kleurkeuze en penseelvoering tezien, al had haar leermeester ook evengoed Cor Reisma kunnen zijn.

Als haar subliem geschilderde ,,Nij libben” (volgens ons wel het topstuk van deze expositie) met de maagdelijke geitjes het vorige jaar te Bolsward op de tentoonstelling van Cor Reisma zou gehangen hebben, niemand had het. gemerkt dat het een ondergeschoven  geesteskind geweest zou zijn. De tentoonstelling in het Waltahûs te Tjerkwerd is maar enkele dagen open, maar die moet u dan ook beslist benutten om van deze expositie te genieten, vermoedelijk ziet u deze 55 werken niet opnieuw bij elkaar.

Eigen hiem
Deze tentoonstelling moet de Tjerkwerders en allen uit Zuid Wonseradeel wel aanspreken, het is een confrontatie met het eigen hiem. Vaak is het eigen Tjerkwerd geschilderd: in de sneeuw, als het leven tot een sirene kilheid is verstild, in feestvreugde met vlag en wimpel, als langgerekte lintbebouwing, in zijn onderdelen of útbuorrens als Baburen en zijn molen. Minke Dijkstra schildert, – veelal in vrij felle, soms iets te weinig getemperde kleuren niet alleen het Friese landschap, maar ook de stoffering er van, de boerderijen, de ,,wenten, de klinten, de paarden, koeien, schapen, konijnen en vooral dat laatste doet ze bijzonder knap. En om het helemaal eigen te houden heeft ze de catalogus over al  deze exponenten van ,,it heitelân” gesteld in ,,de memmetael”, hetgeen juist op deze expositie erg sympathiek aandoet.

Huisdieren
Vooral de huisdieren zijn bij deze schilderes favoriet, een greep uit de titels bewijst dat: Bles, Fryske hynders. De swarte happe, Kóuwepraetsje, Kij yn de weide, De swarte mei kou, Hýnder by de hikke, Hynsteleafde, enz. Maar haar palet kent meer mogelijkheden en de onderwerpen zijn gevarieerd,  soms zelfs gesitueerd in het buitenland. Niet alleen het groene gras rond Tjerkwerd schildert Minke Dykstra, ook de paarse hei bij Epe, Valkenburg, Nijmegen. Ze maakt ook goede portretten, schildert bloemen, stillevens, haast te veel om op te noemen.

Overdaad
Inderdaad, evenals die van de Workumer pastoor Janning, die ook even kwam kijken, lijdt haar wijze van werken eerder aan een overdaad, dan dat het moeite zou hebben gekost de expositie te vullen. En dan te bedenken dat hoewel aannemer Van Zuiden grote stellingen heeft geslagen, nog lang niet alles is gehangen. Een strengere selectie zou deze verzameling meer kracht hebben gegeven, maar over het algemeen reikt het peil bes1ist uit boven het niveau van de amateur, het betreft hier niet het werk van een willekeurige ,,zondagsschlider, het is daartoe te gaaf.

Natuurlijk het is geen kunst aanmerkingen te maken, vanzelfsprekend  dragen de doeken   (vrijwel steeds olieverven) hier en daar de sporen van een worsteling met materiaal, anatomie en perspectief, maar dit vergeten we gauw, verrast als we zijn, dat een talent zo in stilte kon opbloeien.

Tjerkwerd met kunst van eigen bodem.
BN 26-10-1973

,As ik it lân yngean te skilderjen, dan nim ik de wekker mei´.

Deze week voor het laatst is in de bovenzaal van het onlangs geopende dorpshuis
van Tjerkwerd een expositie te bezichtigen van werken van Minke Dijkstra uit Tjerkwerd. Het is de eerste expositie van deze amateur-schilderes. Aanbiedingen om in de Wîelewaal in Burgwerd te exposeren wees ze gedecideerd van de hand. Toen het dorpshuis werd geopend, was ze wel genegen de opening extra luister bij te zetten door te gelijkertijd een tentoonstelling In te richten. Haar werk is tenslotte ook nauw met Tjerkwerd en de nabije omgeving verbonden.  Ook, nu is gebleken dat er voor de tentoonstelling wel belangstelling bestaat voelt ze niets voor exposities op andere plaatsen.  ,,Ik skilderje allinne foar myn eigen plesier en foar de gewoane minsken. As de minsken myn skilderijen sjogge, hoege se ek net to freegjen hwat is dit as hwat is dat, Der kinne se allegjerre sels sjen, zo motiveert Minke Dijkstra haar standpunt.  Wat voor een ander een fototoestel is, is voor  Miiike Dijkstra de schildersezel. Hierop legt zij vast wat iemand anders met die camera zou vereeuwigen.  Tjerkwerd geniet haar   bijzondere  belangstelling. Meerdere schilderijen geven situatíes weer die in werkelijkheid al niet meer bestaan. Als er in de omgeving een verandering op til is, is ze er als de kippen bij om de bestaande  situatie op het linnen weer te geven. ,,As Ik wit dat der hwat ôfbrutsen wurdt, moat ik  opsjitte, oars is it al fuort”.

FD 31-10-1973

Bêdopmeitsje
Samen met haar twee broers runt ze in Tjerkwerd een boerderij. De huishouding is haar afdeling, maar die biedt genoeg ruimte om tijd voor het schilderen uit te trekken.,
,.lk wie ris in kear oan it bêd opmeitsjen, doe’ t ik in âlde frou mei in earizer by de  bushalte stean seach. Ik tocht dat sjoch ik miskien nea wer, zo vertelt Minke Dijkstra. Er was dus maar één oplossing, het bed laten voor wat het was en potlood en papier  grijpen om de situatie uit te beelden. Het was ,juist het huishoudelijk werk dat haar  tot het schilderen bracht. In de oorlogsjaren was het altijd een drukte van  belang op de boerderij, waar menig onderduiker, de ondergrondse en évacués onderdak vond. Toen die drukte na de bevrijding wegviel, had ze aan de huidhouding niet voldoende. ,,Ik wie op in hjerst allinné yn’ e hûs  en tocht doe, hwat is hjir oan. Nou koe ik wol hwat breidzje as sa, mar doe seach ik in adfortinsje foar skrifflike tekenlessen, Haar besluit stond vast. Na deze tweejarige cursus te hebben gevolgd, voelde ze er wel voor om verder te gaan. Ze kwam toen terecht bij de Leeuwarder schilder D. D. Osinga, die haar vier winters lang schilderlessen gaf.

Wekker
Ze is helemaal in de ban van het schilderen. ,,As ik it lân yngean om to skilderjen. nim ik de wekker mei, oars forjit ik de tiid. Haar grootste produktie dateert uit de vijftiger en zestiger jaren. De laatste tijd  is ze minder produktief. De ontwikkeling zoals die zich voordoet bevredigt haar niet helemaal ,,Ik ha alles wol san bytsje bisjoen.  Ik bin wol yn  bûtenlân west, mar ik fyn it hjir wol moai. Ze is sterk betrokken bij het wel en wee van haar omgeving en juist die sterke verandering in die omgeving deprimeert haar ,,en dat wurket troch yn myn ynspiraesje zo legt Minke Dijkstra uit.